Kırklareli’de katıldığım törenlerde gözlemlediklerimi, törenlerde yapılan etkinlikleri ve konuşmaları haberleştirirken dikkat edilmesi geren bazı hususlara dikkat ediyorum.
Modern toplumların ve çağdaş devletlerin gündemlerinin önemli bir bölümünü törenler oluşturmaktadır. Törenler, ister bireysel düzlemde ister yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzlemde olsun bütün dünyada insanların ilgisini çeken konuların başında gelmektedir. Törenlerin büyük bir ilgiyle izlenmesinin çeşitli nedenleri vardır.
Bunların başında törenlerin önemli ve ilgi çeken kamusal kişiliklere ilişkin olmaları gelmektedir. Bunun yanı sıra ülkelerin önemli ulusal günlerine ilişkin törenler, askerî törenler, müzik, spor, bilim, edebiyat yarışmalarının ödül törenleri, kurumsal tanıtımla ilgili törenler, açılış ve kapanış törenleri dünyanın her yerinde insanlığın ilgisini çekmektedir. Törenler genellikle önceden basına duyurulan olaylardır.
Birçok törenin programı, davetiyelerle katılımcılara ve basına önceden bildirilir. Bu nedenle gazete editörleri törenlere ilişkin hatırlatıcı ön haber yazma şansına sahiptir. Törenle ilgili olarak tören yerinin, gününün ve saatinin, amacının ve adının, katılacak kişiler ve ele alınacak konulara ilişkin bilgilerin önceden bilinmesi ön haber yazımını kolaylaştırmaktadır.
Tören haberi yazılırken dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle sıralanabilir:
Tören haberleri yazılırken 5N-1K kuralına uygun olarak törenle ilgili bilgiler atlanmadan verilmelidir.
Tören haberleri törenin içeriğine uygun bir zamanlama ile yazılmalıdır. Örneğin, halka açık törenler daha gerçekleşmeden haberleştirilmelidir. Törenle ilgili bilgilerde maddi hata yapmamak için haber yazılmadan eldeki bilgiler tekrar kontrol edilmelidir.
Törene kimlerin katılacağı veya katıldığı okuyucular açısından önemlidir. Bu nedenle törene katılan kimselerin isimleri ve unvanları haberde doğru biçimde verilmeli ayrıca bu kimseler protokole mensupsa haber yazarken protokol kurallarına da dikkat edilmelidir.
Törenle ilgili haber değeri taşıyan ve olayın arka planını oluşturan bilgilere haberde yer verilmeli ve okuyucu aydınlatılmalıdır.
Törenle ilgili sembolik unsurlar (Olimpiyat Meşalesi, Oskar Heykelciği vb.) ve herkesin bilmediği detaylar konusunda okuyucuya ayrıca bilgi verilmelidir.
Hem dünyada hem ülkemizde birçok kimsenin ilgiyle takip ettiği çok sayıda tören düzenlenmektedir. Bu törenler öncelikli olarak iki grupta ele alınabilir.
Bazı törenler her yıl düzenlenir. Ne zaman, nerede yapılacakları, kimlerin katılacağı genellikle önceden bellidir. Bu törenlerin bazıları tarih ve yer konusunda esneklik gösterirken bazıları içerdikleri anlam ve tarihsel özellikleri dolayısıyla hep aynı tarihte hatta aynı saatte düzenlenebilmektedir. Bu törenlere en bilinen örnekler olarak ülkelerin millî bayramları, şehirlerin kurtuluş günleri, önemli kişiliklerin doğum ve ölüm yıl dönümleri sayılabilir.
Ülkemizde her yıl düzenlenen 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı Kutlama Törenleri, 30 Ağustos Zafer Bayramı Kutlama Törenleri ve diğer ulusal bayramlarla Erzurum, Maraş, Antep İzmir gibi şehirlerin yabancı işgalinden kurtulmalarına ilişkin törenler en bilinen örneklerdir. Atatürk’ü anmak amacıyla her yıl 10 Kasım’da düzenlenen törenler ise bütün yurtta aynı saatte gerçekleştirilmektedir.
Bazı bölgesel, yerel ya da kurumsal törenler de bu kapsamda ele alınabilir. Örneğin Turizm Bayramı ülkemizde her yıl 15 Nisan tarihinde kutlanmaktadır. Ancak bu tarih hafta sonu tatiline denk geldiği zaman kutlama törenleri başka bir güne alınabilmektedir.
Her yıl düzenlenen ve hem küresel hem yerel düzeyde kamuoyunun yoğun biçimde ilgisini çeken bazı törenler ise belli dönemlerde ama farklı tarihlerde düzenlenmektedir.
Bu törenlerin en bilinenleri olarak Oscar Ödülleri Dağıtım Töreni, Cannes Film Festivali Kapanış ve Ödül Töreni, Nobel Ödül Töreni, Altın Portakal Film Festivali Kapanış ve Ödül Töreni, Türkiye, Avrupa, Dünya Spor Yarışmaları Açılış ve Kapanış Törenleri, çeşitli yayın kuruluşlarının, derneklerin, üniversitelerin, vakıfların düzenlediği ödül törenleri kamu ve özel sektöre ait kuruluşların yıl dönümleri sayılabilir.
